Türkiye'nin İlk Basma Fabrikası: Nazilli

Venezuela’daki “Atatürk Modeli Fabrika” modeline esin kaynağı olan fabrika, 1937’de Atatürk tarafından açılan Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası’dır.

Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası, Atatürk'ün kafasındaki ilk "Sosyal Fabrika Projesi" olması nedeniyle çok önemlidir. Atatürk'ün hayal ettiği fabrika, sadece bir üretim alanı değil, aynı zamanda "Ar-Ge" çalışmalarının yapıldığı bir laboratuvar, eğitimin yapıldığı bir okul, her türlü sanatsal ve sportif olanakların bulunduğu bir kültür kompleksidir. kısa, eksiksiz bir "yaşam alanı", bir üniversite kampüsüdür.

Atatürk, işçilerin her türlü gelişmiş olanaktan yararlanabileceği bu "sosyal fabrikaları" Anadolu'nun dört bir yanında kurmayı planladı. Ancak projeyi yaygınlaştıracak kadar uzun süre yaşayamadı. Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası, genç cumhuriyetin ilk beş yıllık kalkınma planının ilk büyük eseridir.Sümerbank’ın kurduğu ilk Türk basma fabrikasıdır. Devlet eliyle kurulan ilk basma fabrikasıdır. Fabrika, Türk-Sovyet ortak yapımıdır. Makineler ve teçhizatların çoğu Sovyetler Birliği’nden narenciye karşılığında alınmıştır.

İşte Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası’nın şaşırtan özellikleri:

1. Fabrika, balolar, danslar ve partiler düzenlemiştir: 1930’ların ortalarına kadar kadınlı erkekli hiçbir toplantıya katılmamış halk, fabrikanın organize ettiği balolar, danslar ve partilerle sosyalleşmiş, özellikle kadın ön plana çıkmaya başlamıştır.

2. Fabrikada sinema salonu vardır: 1937 yılında 12 bin kişinin yaşadığı bir kentte, bu fabrika bünyesinde 700 kişilik bir sinema salonu açılmıştır. İki defa memurlara, iki defa işçilere ve iki defa da ustalara olmak üzere haftada toplam altı defa film gösterilmiştir.

3. Fabrika Halkevi kurmuştur: Fabrika “Sümer Halkevi” adıyla bir halkevi kurarak halkı her konuda bilinçlendirmeye çalışmıştır. Bir fabrika bünyesinde açılan ilk ve tek halkevi Sümer Halkevi’dir. Halkevinin şubelerinde çalışanların büyük çoğunluğu fabrika işçisidir. Halkevinin, hazırladığı oyunları sergilemesi için fabrika içinde bir sahnesi vardır. Sümer Halkevi biçki-dikiş kurslarında her yıl birçok genç kız meslek sahibi olmuştur. Halkevi civar köylere geziler düzenlemiş, köylülerin sorunlarıyla ilgilenmiş, köylere ilaç ve sağlık elemanı göndererek hastaların tedavisini sağlamıştır.

Bunun gibi bir sürü işlevleri bulunan fabrika Türkiye'de bir ilktir.

Kaynak: Habertürk